Deel

Blogs

Nieuwste blog

Groot onderzoek naar dementie op jonge leeftijd
In februari is in Nederland een groot nieuw project gestart, YOD-INCLUDED genaamd, waarin onderzoek wordt gedaan naar dementie op jonge leeftijd. Hierin zal aandacht zijn voor zowel de klinische herkenning, diagnostiek als zorg voor deze specifieke doelgroep. We willen binnen dit project een groot cohort opzetten, waarin we een groep van zo’n 1000 mensen met dementie op jonge leeftijd gaan volgen over de tijd. Dit is een uniek cohort, en om dit voor elkaar te krijgen werken we met verschillende partijen samen. Dat is het leuke aan dit grote project: je werkt met veel mensen samen die elk op een ander vakgebied hun expertise hebben. Zo kun je veel van elkaar leren en samen een mooi onderzoek oprichten.

De YOD-INCLUDED consortium groep

Bij het Alzheimer Centrum Limburg zijn recent ook twee promovendi gestart die onderzoek zullen gaan doen binnen dit project: Charles en Maud.

Charles en Maud, kunnen jullie in het kort beschrijven waar jullie onderzoek over gaat?
Charles: Mijn onderzoek richt zich op vroege identificatie van dementie op jonge leeftijd in de huisartsenpraktijken. Hierbij focus ik mij op de symptomen en praat ik met mensen en hun mantelzorgers over hun ervaringen van het diagnostische traject.
Maud: Mijn onderzoek richt zich op behoefte-georiënteerde psychosociale ondersteuning van jonge mensen met dementie en hun naasten, waarbij ook een interventie zal worden (door)ontwikkeld.

Hoe hebben jullie de eerste maanden van je PhD ervaren?
Charles: De eerste maand voor mij was erg spannend en heb ik vooral geleerd over wat ik de komende vier jaar mag gaan doen. Op de eerste dag had ik de kans om de leden van het YOD-INCLUDED consortium te ontmoeten op de consortiumvergadering. Ik ben blij met mijn werkplek en mijn collega’s bij Alzheimer Centrum Limburg.
Maud: Ik heb de eerste maanden ervaren als een warming-up. Er komt heel veel informatie op je af, je leert veel mensen kennen en het is even zoeken wat jouw taken als nieuwe PhD student nou eigenlijk zijn. Gelukkig vind ik altijd wel iemand die mijn vragen graag wil beantwoorden!

Deze blog is geschreven door Stevie Hendriks, Charles David en Maud Ritzen. Stevie is postdoc en Charles en Maud zijn promovendi bij het Alzheimer Centrum Limburg.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Eerdere blogberichten

An intern’s diary

Dear diary,

I would like to tell you about my day as an intern at the Alzheimer’s Centrum Limburg. As you know, I am working under Ms. Jansen in the Alzheimer’s biomarker study. I am using big data from different cohorts to identify why some people get Alzheimer’s Disease dementia symptoms, while others are not, despite all of them having the same hallmark proteins in their systems. I make distinctions between those people regarding their protein patterns, to see if some protein patterns are significant with people who have such symptoms, compared to those without. Isn’t that interesting???

As usual, I came in at 9 o’clock to the intern room. There I met the other interns, which I now also consider as my friends! They are not only super friendly, but they also each work on interesting topics concerning Alzheimer’s Disease. Therefore, we can all discuss our different topics with a good amount of expertise and help each other out a lot with it!

The other interns are not the only ones I can turn to if I need more insights. My supervisor, an assistant professor, and another PhD student are always open to help me and deliver the information I need for my research proposal or in content matters. This can happen via e-mail or in person, depending on our schedule. This brings me to the next part that I enjoy a lot about this internship: Although the content is challenging and I have to put much effort into it, I get all the freedom to deal with the problems at hand exactly like I want. This allows me to fill the day in a way that fits me the most for an optimal life-work balance. To achieve this I go to the gym or for a run, have food or meet up for a quick chat with some friends or colleagues, just to name some example. This freedom makes me feel amazing.

I hope this gives a little insight into my typical day as an intern. See you next time.

Good bye.

Written by Alec Roth, intern at the Alzheimer Centrum Limburg

‘Kun je dementie voorspellen?’

Dit was het thema van het webinar dat plaatsvond op dinsdag 14 maart. Hier hebben wij (Bo Smeets en Stephan Duijkers) samen met Jolien van der Velden achter de schermen een handje geholpen. Een leuke en interessante avond, waar we iedereen graag wat meer over vertellen.

De avond begon met een voorstelrondje van alle panelleden en presentatrice Kirsten Paulus. Hierbij was ook ervaringsdeskundige Sonja Bouten aanwezig. Zij wist met haar positiviteit een heel ander licht op dementie en de ziekte van Alzheimer te schijnen. Haar motto luidde dan ook: ik richt me vooral op wat allemaal wél nog kan!

Inez Ramakers (onderzoeker en GZ-psycholoog), Willemijn Jansen (onderzoeker en neuropsycholoog), Dymphie in de Braek (klinisch neuropsycholoog), Pieter Jelle Visser (professor), Sonja Bouten (ervaringsdeskundige), Kirsten Paulus (presentatrice)

Na deze korte kennismaking was het tijd om live te gaan. Na een korte introductie van het panel, werd ook de ziekte van Alzheimer nog eens uitgelegd. Tijdens het webinar werd veel verteld over de eiwitten in de hersenen die voorkomen bij de ziekte van Alzheimer. Terwijl het panel de meest recente bevindingen besprak over bijvoorbeeld behandelingen, diagnoses en beschermende factoren, stroomden ook de vragen van kijkers binnen. De kijkers hadden veel vragen, die vaak heel divers waren en soms ook wel heel persoonlijk. Onze taak was om deze door te zetten naar het panel, zodat de iedereen ook een passend antwoord kreeg.

Tegen het einde kwam ook Julie Oomens nog aan het woord. Zij vertelde over hoe leefstijlfactoren mogelijk beschermend kunnen werken tegen de ziekte van Alzheimer. Zo eindigde de avond op een hoopvolle noot. In de toekomst zal hier ook zeker nog meer onderzoek naar gedaan worden.

Het was een leuke en leerzame avond en we hopen iedereen snel weer te verwelkomen op een nieuw webinar!

Het webinar kan opnieuw bekeken worden via deze link.

Geschreven door Bo Smeets en Stephan Duijkers, promovendi bij het Alzheimer Centrum Limburg.

EURON PhD Days 2023

In januari heb ik deelgenomen aan de EURON PhD Days 2023. De EURON PhD Days bieden promovendi de kans om hun onderzoek te presenteren en feedback te krijgen van collega's en experts in het veld. Ik vond het erg fijn om deze ervaring samen met mijn collega’s (zie foto’s hieronder) aan te gaan en te zien hoe hun onderzoek vordert.

Promovendus Marianna Rizzo met haar poster

Promovendus Daphne ter Huurne met haar poster

Het evenement was gevuld met presentaties van hoge kwaliteit en discussies die de diepte ingingen over verschillende onderwerpen. Er kwam een breed spectrum aan neurowetenschappelijk onderzoek aan bod; van knaagdier tot mens. Ik heb meer geleerd over de moleculaire en fundamentele achtergrond van bepaalde neurologische aandoeningen (bijvoorbeeld Niet Aangeboren Hersenletsel), maar ook over de invloed van deze ziektebeelden op de patiënt. Daarnaast was het ook een goede gelegenheid om nieuwe mensen te ontmoeten en te “netwerken”. Ik heb veel interessante en inspirerende mensen mogen spreken, mensen die ik zonder de EURON PhD Days anders misschien wel nooit had ontmoet.

Al met al waren de EURON PhD Days 2023 een geweldige ervaring en ik kan het iedereen aanraden die geïnteresseerd is in neurowetenschappelijk onderzoek, het uitwisselen van ideeën en het ontmoeten van andere onderzoekers. Ik kijk er al naar uit om volgend jaar weer deel te mogen nemen.

Geschreven door Jens Soeterboek. Jens is promovendus bij het Alzheimer Centrum Limburg en werkt binnen het project "MIXID – MaastrIchtse eXposoom In Dementie".

Research Day

Eén keer per jaar wordt er vanuit de School for Mental Health and Neuroscience een zogenoemde Research Day gehouden. Dit jaar viel dat op 22 maart. Gezien ik mijn PhD traject per 1 februari van dit jaar gestart ben, was het voor mij de eerste Research Day vanuit de faculteit die ik bij heb kunnen wonen. Erop terugkijkend was dit zowel een interessante als intensieve ervaring!

Ochtendprogramma
De dag begon mooi op tijd, om 9 uur ’s ochtends in het Van der Valk Hotel hier in Maastricht. Na een inleidend gesprek, konden we kiezen tussen drie verschillende onderwerpen, waarbinnen korte presentaties gegeven werden door andere PhD kandidaten. Gezien mijn recente startdatum, hoefde ik zelf nog geen presentatie te geven – en dat was eigenlijk wel prettig. Zo kon ik mooi eens zien en luisteren naar de rest, om te weten wat mij volgend jaar te wachten staat. Ik heb uiteindelijk gekozen om naar de presentaties te gaan die binnen het thema preventie lagen. Anderhalf uur lang zijn er korte presentaties gegeven, de één uiteraard wat korter dan de ander, maar allen met interessante bevindingen, voorstellen, en vraagstukken.

Na de presentaties kregen we de tijd om even bij te komen en de broodnodige kop koffie te drinken. Wij moesten op dat moment ook wel erg om onszelf lachen, gezien we de dag ervoor ons nog afgevraagd hadden of het handig was om wat eten mee te nemen, maar dat was absoluut niet nodig. Bij de koffie kregen we Limburgse vlaai, bij de lunch werd het buffet van het hotel geopend, en in de middag stonden er ook allemaal kleine lekkernijen.

Nadat we weer wat energie verkregen hadden door koffie en een stuk vlaai, kregen we een college van Marsh Konigs, over de rol van neuroplasticiteit in het herstel na hersenschade. Het was voor mij al weer eventjes geleden dat ik college gehad heb, maar het onderwerp en het gemak en enthousiasme waarmee Marsh vertelde, maakte dat het uur zo voorbij was.

World Coma Day
Na de lunch waren er weer presentaties, waarbij ik dit keer gekozen had voor het thema rehabilitatie. Dit ligt iets verder weg van mijn eigen project en ervaring, maar dat maakte het juist ook weer interessant. Na weer een korte koffiepauze (met nog meer gebakjes) hadden we weer een college. Gezien de 22 maart dit jaarWorld Coma Day was, focuste dit college zich hierop. Dit college vond ik ontzettend interessant en fascinerend, zeker omdat hierna nog twee Nederlandse sprekers kwamen die zelf in coma gelegen hadden in het verleden.

Al met al was dit een ontzettend interessante, maar ook intensieve dag, waardoor ik een stuk meer inzicht heb gekregen in wat de verschillende divisies doen en waar we bij betrokken zijn.

De Maastricht Ageing Study (MAAS) is klaar (na 25 jaar)!

In één van de grootste verouderingsstudie in de wereld, de Maastricht Ageing Study (MAAS), werd eind 2022 de laatste deelnemer onderzocht. Poeh! Over een periode van bijna 30 jaar hebben talloze medewerkers van het ACL een groep van bijna 2.000 gezonde personen in de leeftijd van 24 tot 82 jaar op de voet gevolgd wat betreft hun van gezondheid, leefstijl en de hersenfuncties (zoals het geheugen). Dit gebeurde in samenwerking met de vakgroep Huisartsgeneeskunde van de universiteit van Maastricht. De studie is uniek vanwege de grote hoeveelheid metingen die gedaan is en de duur van de periode dat mensen gevolgd zijn. De studie heeft veel nieuwe inzichten opgeleverd over het ‘normale’ verouderingsproces van de hersenen en vooral ook hoe de leefstijl van iemand hier iets over kan zeggen. Inmiddels is het mede op basis van de inzichten uit MAAS duidelijk geworden dat een patroon van gezonde leefgewoontes (waaronder bewegen, gezond eten, nieuwsgierig blijven) klachten over het geheugen en andere ‘cognitieve’ functies kan uitstellen. Ook heeft MAAS veel nuttige informatie opgeleverd over de normale variatie tussen personen wat betreft deze hersenfuncties. Inmiddels worden door heel Nederland de ‘gouden standaard’ van de MAAS-normen gebruikt in de neuropsychologische kliniek, bijvoorbeeld om bij iemand met klachten over het geheugen betrouwbaar vast te kunnen stellen of dit past bij ‘normale’ veroudering of mogelijk toch bij een beginnende dementie. Op dit moment wordt dit stuwmeer van onderzoeksgegevens uitgebreid bestudeerd door de onderzoekers van het ACL, die bijvoorbeeld geïnteresseerd zijn in de effecten van de omvang van iemands sociale netwerk, een verminderd gehoor of slaapproblemen op de werking van het geheugen en andere hersenfuncties. Daarnaast zijn er steeds meer internationale onderzoekers die geïnteresseerd zijn om de MAAS-gegevens samen te voegen met die uit andere langer lopende studies, om zo met nog meer zekerheid vragen te kunnen beantwoorden over het verouderingsproces.

Astrid Quist, Jeanette Dijkstra (neuropsycholoog), Martin van Boxtel — Astrid Quist, Jeanette Dijkstra (neuropsycholoog),
Martin van Boxtel

Inmiddels hebben al meer dan honderd onderzoekers met de gegevens uit MAAS gewerkt, en weten we steeds meer over het normale verouderingsproces van de hersenen. De onderzoekers zijn alle deelnemers uit de regio van Zuid-Limburg daar zeer dankbaar voor: zonder hun bereidheid en flinke tijdinvestering was MAAS zeker niet mogelijk geweest. Niet alleen de deelnemers maar ook de onderzoekers van het eerste uur verouderen natuurlijk mee met zo’n langlopende studie: grondlegger en hoogleraar Jelle Jolles is inmiddels met pensioen, neuropsycholoog Peter Houx is helaas vrij kort na de start van de studie komen te overlijden, een andere neuropsycholoog Rudolf Ponds is inmiddels hoogleraar in Amsterdam. Gelukkig voor MAAS is studiemanager Astrid Quist tot het laatste toe bij MAAS betrokken gebleven; haar vertrouwde stem aan de telefoon (‘Miss MAAS’) heeft vast menige deelnemer opnieuw gemotiveerd om toch maar weer een afspraak te maken voor het zoveelste herhalingsonderzoek…

Voor meer informatie over MAAS kunt u de website bezoeken (die deels in het Engels is). ACL-onderzoekers nemen ook deel in een nieuwe grote studie naar veroudering en diabetes: De Maastricht Studie, waarin ook hersenonderzoek plaatsvindt en er gebruik wordt gemaakt van de kennis opgedaan uit MAAS.

Martin van Boxtel, Universitair Hoofddocent en hoofdonderzoeker MAAS

Dementie dialoog ‘Kruip in de huid van mensen met dementie’

Vier keer per jaar organiseert het Alzheimer Centrum Limburg een ‘Dementie Dialoog’. Tijdens zo’n dialoog presenteert een onderzoeker over zijn/haar onderzoek vaak in combinatie met het perspectief van een zorgprofessional over een onderwerp gerelateerd aan dementie.

De dialogen zijn toegankelijk voor iedereen, maar worden vaak bezocht door zorgprofessionals uit het dementie werkveld zoals casemanagers of verpleegkundigen, mantelzorgers én mensen met dementie.

Op dinsdag 15 november presenteerde onderzoeker van het ACL Niels Janssen over het INTenSE-project. In het INTeNSE project is een toolkit met hulpmiddelen en een webplatform ontwikkeld, bedoelt voor professionals werkzaam in de dementiezorg. Door middel van de toolkit kunnen zorgprofessionals ervaringsgericht leren om zo het perspectief van mensen met dementie beter te begrijpen.
Niels vertelde over het doel en het verloop van het project, maar hij wilde de aanwezigen in de zaal vooral ook zelf aan de slag laten gaan met de tools die voort zijn gekomen uit het project. Zo werden de aanwezigen in groepjes aan het werk gezet met een origami opdracht. Na enkele (voor sommigen frustrerende) minuten werd duidelijk dat iedere groep een andere instructie had gekregen, waardoor het voor sommige groepjes onmogelijk was om de opdracht goed uit te voeren. Door deze opdracht werd duidelijk dat je als instructies niet meer goed tot je kan nemen of begrijpen het uitvoeren van bepaalde handelingen heel moeilijk kan zijn. Iets dat voor mensen met dementie ook het geval kan zijn.
Het was een erg mooie en interactieve avond in een goed gevulde zaal!

Wil je de volgende keer ook deelnemen aan een dementie dialoog?

Meld je dan aan via dialogen@alzheimercentrumlimburg.nl. Dan word je op de hoogte gehouden over de volgende dialogen.

Promoveren bij Alzheimer Centrum Limburg

De dag van je promotie is een van de speciaalste dagen uit je leven. Dat zeiden veel collega’s tegen mij in de maanden voordat mijn promotie plaatsvond. En dat is ook echt zo. De uren voor de verdediging zelf zijn zenuwslopend, het uur dat je dan eindelijk je proefschrift mag verdedigen vliegt voorbij, en daarna kun je alleen maar genieten van de rest van de mooie dag.

Op 11 november 2022 mocht ik mijn proefschrift getiteld ‘Understanding young-onset dementia: epidemiology, recognition and care use’ verdedigen. De afgelopen 4 jaar heb ik met veel enthousiasme onderzoek mogen doen naar een speciale groep mensen; namelijk jonge mensen met dementie. We spreken van dementie op jonge leeftijd als een persoon de eerste symptomen al voor het 65e levensjaar krijgt. Vaak zitten deze mensen nog in een actieve levensfase waarin ze werken, een gezinsleven en sociale verplichtingen hebben. De impact van dementie op deze leeftijd is dan ook enorm. Het doel van mijn proefschrift was dan ook om meer inzicht te krijgen in dementie op jonge leeftijd. Hiervoor hebben we onderzoek gedaan naar verschillende aspecten die belangrijk zijn.

Allereerst keken we hoe vaak dementie op jonge leeftijd nu precies voorkomt. Dit is belangrijk voor bijvoorbeeld beleidsmakers. Zij moeten precies weten hoeveel mensen dementie op jonge leeftijd hebben om genoeg passende zorg voor deze doelgroep te genereren. In ons onderzoek vonden we dat er in Nederland zo’n 14.000 tot 17.000 personen dementie op jonge leeftijd hebben.

Het herkennen van dementie is bij jonge mensen ook erg moeilijk. Gemiddeld duurt het bijna 4.5 jaar voordat iemand een diagnose krijgt. Wij onderzochten daarom hoe mensen met dementie op jonge leeftijd zich bij de huisartspraktijk presenteerden. Vijf jaar voor de diagnose presenteren deze mensen al vaker cognitieve klachten, zoals problemen met de concentratie en het geheugen. Drie jaar voor de diagnose zijn er vaak sociale klachten, zoals problemen met de relatie of op het werk. Eén jaar voor diagnose krijgen de patiënten vaak problemen in hun dagelijks functioneren.

Terug naar mijn promotie. Normaal zou ik op de 11e van de 11e het carnavalsseizoen inluiden, dit jaar verdedigde ik mijn proefschrift. Wat volgde was een onvergetelijke receptie met een onvergetelijk feest. Ik heb genoten van deze mooie dag, maar ook van de afgelopen 4 jaar waarin ik dit onderzoek heb uitgevoerd. Met af en toe een tegenslag (vooral corona stond veel in de weg), maar vooral veel mooie momenten kan ik alleen maar dankbaar zijn voor de leuke tijd. En met mijn doctoraat op zak kijk ik uit naar het vervolgonderzoek dat we bij Alzheimer Centrum Limburg gaan doen. Want we zijn nog lang niet klaar met dementie op jonge leeftijd. Er moet nog veel gebeuren en ik ben blij dat ik daar de komende jaren mijn steentje aan mag bijdragen.

Stevie Hendriks

ACL naar Boekarest – Alzheimer Europe Conference

Met heel wat collega’s zijn we afgereisd naar Boekarest voor de Alzheimer Europe Conference! In deze blog vertellen wij, 3 verschillende collega’s, over onze ervaringen!

Maandag
Op de maandag 17 oktober begon het allemaal, waarbij we begonnen met de INTERDEM-meeting waar veel collega’s van het ACL bij waren omdat ze ofwel lid zijn van INTERDEM of van de INTERDEM academy. INTERDEM is een Europees samenwerkingsverband voor psychosociaal onderzoek. Tijdens deze meeting werden er verschillende onderzoeken gepresenteerd en werden de publicatie awards uitgereikt, aan dr. Jeroen Bruinsma en dr. Hannah Christie!

Na een heerlijke lunch startte de conference en dit begon met een plenary session waar Prof. dr. Marjolein de Vugt vertelde over INTERDEM en building bridges.

Hierna begonnen de parallelsessies, waarbij de eerste onderzoekers van het ACL hun onderzoek mochten presenteren. Waaronder Iris Linden in de parallelsessie ‘Timely diagnosis’, waar ze de retrospectieve observationele studie uit elektronische patiëntendossiers om te kijken hoe huisartsen omgaan met patiënten met zorgen over hun geheugen. Daarnaast heft Daphne ter Huurne gepresenteerd in de parallelsessie ‘Technology’ waar ze vertelde over de studie over een semi- en volledig geautomatiseerde telefonisch neuropsychologisch onderzoek.

Daarna in de tweede parallelsessie van de dag waren er drie quick presentaties van Lukas Duffner over social health factoren en dementie risico, van Lieke Bakker over de relatie van kynurenines en cognitief functioneren en van Hannah Christie over duurzame implementatie van een online platform voor dementie.

Daarnaast werd er tijdens de parallelsessie ‘Carer training and support’ door Maud Daemen vertelt over het programma Partner in Balans, tijdens de paralelsessie ‘Dementia-friendly initiatives’ door Maud Hevink over het COGNISANCE-project en ten slotte tijdens de parallelsessie ‘Psychosocial intervention’ vertelde dr. Lizzy Boots of cognitieve factoren het succes van een groepsinterventie voorspellen bij mensen met Mild Cognitive Impairment.

Al met al een hele geslaagde dag met veel presentaties vanuit het Alzheimer Centrum Limburg en andere interessante presentaties, dus dit hebben we heerlijk afgesloten met een lekkere borrel en een hapje!

Dinsdag
Op dinsdag 18 oktober startte de Alzheimer Europe Conference met een lezing van ervaringsdeskundige Bernd Heise. Bernd is gediagnostiseerd met de ziekte van Alzheimer en vertelde over zijn dagelijks leven in tijden van COVID-19, en hoe hij met de pandemie omging. Na afloop werden zijn indrukwekkende woorden beantwoord met een luid en lang applaus vanuit de zaal, en zo was de kop van de 2e conferentie dag eraf.

Vandaag was het een belangrijke ochtend voor de ACL-onderzoeksgroep ‘Risk and Prevention’. Lion Soons, Stephanie van Asbroeck, Colin Rosenau en Lotte Truin (allen uit deze onderzoeksgroep) spraken in de parallelsessie over ‘Brain health and dementia prevention’. Lion presenteerde haar eerste resultaten over de relatie tussen gehoorschade en cognitie van de Maastricht Ageing Study. Stephanie vertelde over haar bevindingen vanuit het COSMIC consortium, waarin zij onderzoek deed naar de interactie tussen leefstijl en sociodemografische kenmerken, en hun voorspellend vermogen voor dementierisico. Colin liet zijn eerste resultaten zien wat betreft de update van de huidige Lifestyle for BRAin health (LIBRA) index. Tot slot sprak Lotte over de uitkomsten van haar onderzoek naar de relatie tussen iemands behoefte aan cognitief stimulerende activiteiten en cognitief functioneren binnen The Maastricht Study.

Daarnaast gaf Pascale Heins een quick oral presentation over sociale participatie in de samenleving bij mensen met dementie en vertelde Stevie Hendriks over de prediagnostische symptomen van jong beginnende dementie in de huisartsenpraktijk tijdens de parallelsessie ‘Young onset dementia’. Het ACL was ook goed vertegenwoordigd in de parallelsessie van het DISTINCT-project. Tijdens deze sessie spraken Golnas Atefi en Pascale Heins over hun onderzoeken binnen dit project. Golnaz presenteerde over Acceptatie en Commitment therapie bij mantelzorgers van mensen met dementie en Pascale vertelde over de evaluatie van de app Viamigo. Niels Janssen liet kort zien wat het ‘Adoptieproject: Jong adopteert Oud’ inhoudt als onderdeel van de Alzheimer Europe Anti-Stigma Award.

De tweede conferentie dag werd afgesloten met een plenaire sessie over ‘Brain health and prevention’, waarin er verschillende sprekers vertelde over hoe een groter bewustzijn rondom risicoreductie van dementie gecreëerd kan worden, primaire preventie van dementie, en hoe hierover het beste te communiceren. Erg interessant!

Om de vele successen van het Alzheimer Centrum Limburg in de afgelopen twee dagen te vieren werd er in de avond samen heerlijk gedineerd in het oude centrum van Boekarest. Een gezellige einde van de tweede conferentiedag.

Woensdag
Woensdag was de laatste dag van het congres. Deze dag werd gestart met een plenaire discussie over het thema van dit congres: het bouwen van bruggen (‘building bridges’). Tijdens deze sessie kwamen meerdere sprekers aan het woord over hun werk op het gebied van dementie en de bruggen die al gebouwd zijn, maar ook nog gebouwd dienen te worden. Een van deze sprekers sprak over haar werk vanuit een liefdadigheidsorganisatie in Oekraïne en hoe de oorlog de primaire werkzaamheden en focus heeft veranderd. Na afloop klonk een lang applaus.

Ook deze dag was het programma weer zeer uitgebreid en divers. In de ochtend vond een INTERDEM Academy sessie plaats die samen met de ISTAART PEERS was georganiseerd. De INTERDEM Academy is een netwerk van jonge onderzoekers binnen Europa die zich inzetten voor dementie en onderzoek hiernaar. Meerdere jonge onderzoekers van het ACL zijn onderdeel van dit netwerk. Deze sessie stond in het teken van behoeften en ondersteuning in de carrière van jonge onderzoekers. Hierbij stond de ‘World café methode’ centraal, een methode waarin kleinere groepen aan de slag gaan met specifieke thema’s en deze thema’s in een volgende groep verder worden besproken. De sessie was erg leerzaam en liet zien dat er meerdere verschillen bestaan tussen de landen, bv. op het gebied van subsidies voor onderzoek.

Na de pauze ging het programma verder met een sessie over zogenaamde warme technologie en hoe technologie een rol zou kunnen spelen in het ondersteunen van mensen met dementie en hun naasten. Warme technologie is een positieve benadering en legt de focus op mogelijkheden.

Voor de afsluiting van het congres, vond een plenaire sessie plaats over de dementie zorg en de prioriteiten. Tijdens deze sessie werd gesproken over de toekomst van dementiezorg en de visie van de sprekers, waarin ook het publiek werd uitgenodigd hierop te reflecteren.

De dag leek net als de andere dagen te zijn omgevlogen. De slotceremonie startte met de bekendmaking van de finalisten van de anti-stigma award. Tijdens het congres mochten drie finalisten, waaronder Niels Janssen namens het Adoptieproject, hun project presenteren. Het was een zeer spannend moment. We zijn dan ook erg trots dat we vanuit het Alzheimer Centrum met het Adoptieproject de eerste prijs in ontvangst hebben mogen nemen. Hiervoor danken wij ook de commissie en Alzheimer Europe die dit hebben mogelijk gemaakt. Met deze prijs hopen wij ook met het Adoptieproject voor andere landen een inspiratie te zijn. Tijdens de ceremonie werd de nieuwe locatie en voorzitter bekendgemaakt. Volgend jaar zal dit congres in Helsinki, Finland, plaatsvinden.

Colin Rosenau, PhD-student @ Alzheimer centrum Limburg

Wie ben ik?
Ik ben Colin Rosenau, een 25-jarige tweedejaars PhD student aan Alzheimer Centrum Limburg. Van 2015 tot en met 2020 heb ik Biomedische Wetenschappen gestudeerd aan de Transnationale Universiteit Limburg, een samenwerkingsverband tussen Universiteit Hasselt en Universiteit Maastricht. Tijdens mijn schoolcarrière in België merkte ik al snel dat het niet voor mij weggelegd was om hele dagen geïsoleerd in een laboratorium te werken. Ik vind het veel leuker om interactie te hebben met mensen dan met proefdieren en chemicaliën. Tevens vond ik het ook heel inspirerend om tijdens mijn opleiding te zien wat het effect van een (on)gezonde leefstijl kan zijn op de ontwikkeling van verscheidene ziektes. Het was dan ook een evidente keuze om in Nederland te komen werken, omdat ze hier veel meer aandacht schenken aan een gezonde leefstijl. Mijn oog viel op Alzheimer Centrum Limburg omdat publieke communicatie en maatschappelijke impact twee grote troeven van dit onderzoekscentrum zijn.

Wat zijn mijn werkzaamheden?
Op dit moment werk ik 50% als onderzoek medewerker aan “De Maastricht Studie”, waar ik met name bloedafnames en antropometrische metingen uitvoer. Hoewel het werk op het eerste gezicht repetitief kan lijken, haal ik er toch veel voldoening uit omdat de deelnemers vaak heel enthousiast willen meewerken. De overige 50% verdeel ik met name over mijn eigen onderzoeksproject en persoonlijke ontwikkeling (want ook na de master valt er nog heel veel te leren!). Met het einde van het eerste onderdeel van mijn project in zicht, zal ik later dit jaar ook voor het eerst mijn werk gaan presenteren op een internationale conferentie met een hele hoop collega’s. Daar kijken we met z’n allen heel erg naar uit. Later dit jaar ga ik ook nog starten met enkele kleine onderwijstaken, dus het werkpakket is heel uitgebreid en gevarieerd.

Waar gaat mijn onderzoek over?
Mijn onderzoek gaat over de effecten van verschillende leefstijlfactoren op de ontwikkeling van (Alzheimer) dementie en beroerte. We weten op dit moment dat leefstijl een hele grote rol kan spelen in de ontwikkeling van deze ziektes, maar ook het belang van de genetische achtergrond moet in overweging genomen worden. Gezien het nog niet helemaal duidelijk is wat het effect is van een (on)gezonde leefstijl voor mensen met verschillende genetische achtergronden, willen we met name de leefstijl-genetica interacties gaan onderzoeken. Zo kwam ik samen met mijn supervisors tot de projectnaam “LifestylE GENe Interactions in Dementia and Stroke”, afgekort LEGENDS. Dit project bouwt verder op het werk van mijn supervisors Dr. Kay Deckers, Dr. Sebastian Köhler en Dr. Martin van Boxtel, die in het verleden al de LIBRA-index ontwikkeld hebben: een tool waarmee we kunnen bepalen waar er nog ruimte voor verbetering in de leefstijl is t.a.v. de hersengezondheid.

Hoe wil ik impact maken
In het verleden heeft ons onderzoeksteam al veel impact weten de maken via de LIBRA index. Hiermee hebben we bijvoorbeeld de “MijnBreinCoach” applicatie en de “Wij zijn zelf het medicijn” campagne ontwikkeld om de bewustwording omtrent hersengezondheid te vergroten. Hoewel hierin al heel veel leefstijlaspecten aan bod komen zoals gezonde voeding, cognitieve uitdaging en gewichtscontrole, weten we ondertussen dat er nog veel meer factoren van belang kunnen zijn zoals het gehoor en sociale connecties. Tevens kunnen de effecten van deze factoren verschillen afhankelijk van de genetische achtergronden van mensen. Binnen het LEGENDS project willen we dan ook allereerst al deze factoren systematisch in kaart brengen, om vervolgens te kijken wat hun interacties zijn met de genetische achtergrond. Het ultieme doel van ons project is dan ook om mensen nog meer handvatten aan te bieden om hun hersengezondheid te verbeteren en om deze handvatten meer te personaliseren o.b.v. de genetische achtergrond.

Blogs AAIC 2022 conference

We are five PhD’s (Julie, Aurore, Nina, Elise, Veerle) of Maastricht University and Alzheimer Center Limburg, and we will be writing about our experience at the AAIC 2022 conference in San Diego over the next few days. Each of us will write about the highlights altogether as well as personal experiences.

Thursday 4rd of August
Last day

And before we knew it, it was already the last day of AAIC! This day was a bit shorter than usual: the program only lasted until 1:00pm, which was nice for those that still had to travel or wanted to do some sightseeing of San Diego in the afternoon. We attended the first session of the morning remotely, as it was pretty hard to get up after the great reception we had the evening before. That seems to be one of the few benefits that COVID-19 brought: hybrid sessions at conferences! The session we attended was entitled ‘Modelling Alzheimer’s Disease Trajectories Using Biomarkers’. We learned here that hyperphosphorylation of tau, specifically CSF T217, predicted amyloid burden the best, and even better than Ab42/Ab40. Another talk showed us that applying the data-driven modelling technique SuStaIn to a preclinical elderly birth cohort (Insight46) allows for uncovering different subtypes in trajectories of preclinical neurodegeneration. The researchers found three subtypes of neurodegeneration, which corresponded to a trajectory of typical AD progression, healthy aging and vascular pathology. After this session, it was time for a coffee at the hotel and going to the convention center to attend the next session about physical activity and its relation to cognition, as well as the final plenary session in the huge conference hall.

During the plenary, two excellent speakers gave a talk, one of them being the Inge Grundke-Iqbal award winner Dr. Rakez Kayed. We had already heard from Dr. Rakez Kayed, as he gave a session earlier in the week about his career and his advice to early-career researchers. This is a session we really enjoyed, so if you do get the chance to go to AAIC we highly recommend you to inform yourself on what the ISTAART student and postdoc committee organizes throughout the conference! The other speaker of the plenary was Dr. Linda Lam, who emphasized that MCI is a heterogenous condition, and that we should pay more attention to the behavioral aspect of MCI, instead of only to the cognitive aspect. She mentioned how physical, mental and social factors are often modifiable and how these can potentially alter the outcome of MCI. After the plenary talks, we took some pictures with some collaborators of Heidi Jacobs’ group in Boston, after which we said goodbye. AAIC was a big success, see you next year in Amsterdam!

Wednesday 3rd of August
Day 4

Already the last full day at the AAIC. Time goes by so fast when you have such a busy and interesting program to follow! Still, we can feel the accumulation of fatigue as the morning alarm is getting more and more difficult to stop… Let’s have a quick coffee to go from the hotel and we will be all fine!

Highlight talks of the day
This year AAIC went hybrid with about a third of the sessions fully virtual, allowing people from all around the world to attend.
My first virtual session of the day was entitled “Biomarkers of early pre-cortical changes in AD”, chaired by Lea Grinberg and Heidi Jacobs. During these talks, presenters emphasized the relevance of the neuromodulatory subcortical system (NSS) in pre-clinical stages of AD pathology. This early NSS degeneration has been shown to correlate with other clinical symptoms such as mood, attention, learning and sleep disturbances. Biomarkers of these early changes are therefore crucial to the prevention and diagnosis of the disease.
For instance, Heidi Jacobs discussed her findings related to the in-vivo examination of the noradrenergic system while using novel blood-based biomarkers to link MRI-measures to earliest forms of tau aggregation. Other panelists discussed pupil and sleep measures as tools for early NSS changes detection while being integrated with neuroimaging and biofluids biomarkers.
I was super enthusiastic about the session content as these findings are very exciting for early AD detection and prevention!

PhD and Postdoc lounge - Professional photoshoot
The AAIC is a huge conference with more than 5,000 attendees on site and 4,000 online this year. Sometimes, it might feel overwhelming to be surrounded by so many people and you are just looking for a nice space to unwind with refreshments. This is what the PhD and Postdoc lounge is for, while being exclusively reserved to early careers researchers.
Today, we have the opportunity to have a quality headshot by a professional photographer. I decided to go for it as my current headshot are really outdated.
While in the line, I started to feel a little nervous. You know, sitting there behind the camera with everyone staring at you trying to do your most beautiful smile. Luckily, the photographer was amazing! “Your chin a little more to the left, no the other left. Ok great. Now a little bit up please? Yes, this is a beautiful smile!”
Let’s see what the result will be in a couple of days!

ISTAART Networking Reception
As ISTAART members, we had the opportunity to enjoy the ISTAART Networking Reception on the Pool Deck of the Grand Hyatt hotel. This outdoor networking event was a true success!
Nice cocktails, delicious flatbreads and mini-burgers were served to accompany the discussion with new contacts. During this event, I could exchange with a couple of other PhDs in the same trajectory as I am. It was really nice to discuss and notice that everyone experiences the same challenges, whatever part of the world they were coming from.
This event concluded on a breathtaking sunset on the San Diego Bay. What a wonderful way to end this enriching day !

Tuesday, August 2nd

It is the third day already!
Time flies when you are having fun. The third day of the conference dawned bright and early…

Fun Run
We got a very active start today as Julie and Veerle participated in the fun run. The run/walk was set along a 5 kilometer course by the waterfront. Many AAIC attendees gathered at 6am to compete for the first prize: free registration for AAIC 2023! Everyone was eager to start and the stunning views more than made up for the early hour. It was a wonderful way to start the day and it was very nice to see a little bit more of San Diego. Shout out to Veerle for coming in second of the women!

Conference highlights
There is a range of ISTAART activities specifically designed for students and postdocs. These activities take place alongside the formal conference program. During the lunch break, we could join a workshop on a topic of our choice: funding, publishing, research skills, careers and patient and public involvement. We chose to join a session on publishing and discussed how to decide to which journal you should submit your paper. It was a good way to network and get to know our student colleagues. In the afternoon, experienced scientists reflect on their career and shared advice in the research retrospectives.

Poster presentation - Nina

On the third day, it was time for me to present my poster ‘Lower in-vivo locus coeruleus integrity is associated with lower cortical thickness in older individuals with elevated Alzheimer’s pathology’. Until now, I had the chance to check out some posters myself as well as observe how the other UM representatives were doing a great job presenting their posters. I was definitely a bit nervous: I had been informed that all poster presentations related to neuromodulatory subcortical systems would be rated by a jury as the neuromodulatory subcortical systems professional interest area (NSS-PIA) organized a competition for ‘best poster’ among students and post-docs. PIAs are a great opportunity to become more knowledgeable in your niche and obtain new networking connections, so I would absolutely recommend subscribing to your PIA of interest if you are an ISTAART member! In the end, my presentation and discussions with other people in the field went great and my poster was even visited by my PI Dr. Heidi Jacobs. I was able to present my work, where I found that lower locus coeruleus integrity is positively associated with cortical thickness, and that this association is stronger in individuals with elevated tau or amyloid pathology. In addition, I observed a similar relationship in a subset of individuals with low amyloid levels, where lower locus coeruleus integrity is related to lower entorhinal cortical thickness, particularly when these individuals have high levels of entorhinal tau. We concluded that cortical neurodegeneration is related to a combination of initial cortical AD pathology as well as a loss of locus coeruleus projection density; thereby indicating that early structural locus coeruleus changes hold great promise as early marker of AD-related neurodegeneration.

After hours at AAIC
A very special ending to the day today at the Hard Rock hotel. At this ‘after hours’ event we could enjoy music and signature purple AAIC cocktails. The atmosphere was really festive and it was not long before the dancing shoes came out. ;)

Monday 1st of August
Second Day! Exciting!

It’s time for the second day! After a hard wake up due to jetlag, we were all really enthusiastic to go to the conference and attend the nice sessions of the days!

Highlight talks of the day
Among the multiple interesting talks of the day, we would like to highlight some of them.

During the session “Neuropsychology: Neuropsychological assessment for different populations: from cultural diversity to phenotypes”, Cheyenne K Chooi from University of Western Australia (Sex differences in the protective effects of cognitive reserve) demonstrates that there are potential sex-related mechanism by which cognitive reserve confers protection against cognitive decline in the face of low brain integrity. Indeed, women benefitted more than men from the protective effects of cognitive reserve at comparably low levels of brain integrity.
The session “Emerging Concepts in Basic Science: Metabolic Dysregulation in Alzheimer’s Disease” included interesting talks about glucose hypometabolism, fatty acid metabolism and insulin resistance. Lawrence P. Reagan from University of South Carolina (Hippocampal insulin resistance and glutamate neuroplasticity deficits in the cognitively impaired brain: mechanistic implications for AD) showed that insulin resistance could lead to several consequences (i.e. tau hyperphosphorylisation, synaptic transmission deficit, neuronal atrophy). Insulin signaling in the hippocampus is a substrate for glutaminergic synaptic plasticity and learning to take place. To cope with that, intranasal insulin could lead to enhancement of cognitive performance in AD.

Aurore – Poster

This Monday, I had the opportunity to present my poster, called choroid plexus volume is associated with levels of CSF proteins predominantly expressed by the choroid plexus in non-demented individuals with AD pathophysiology. In this study, we found that lower Aβ42 levels were associated with higher choroid plexus volume in MCI and that higher levels of choroid plexus predominant expressed proteins were generally associated with increased choroid plexus volume in persons with amyloid positivity, in both preclinical and prodromal AD. Lower hippocampal volumes were associated with higher CP volumes in MCI. It was such a great experience to be able to discuss face to face with others researchers! It is so rewarding to have meaningful conversations with scientific from all over the world!

Elise – Poster
Already the second day of AAIC and quite an intense one for me! 7:45, already time to hang in my poster entitled “Characterisation of pupillary responses to alternating blue and orange light exposures in a fMRI protocol” in the main Exhibit Hall. The aim of this study was to determine the quality of our functional MRI protocol. The latest consists in assessing non-image forming effects of blue-enriched light, more particularly pupil size variation as indirectly modulated by the locus coeruleus activity. The locus coeruleus being one of the first nucleus to accumulate AD biomarkers in the early stages of the disease, it is of high relevance to investigate. As expected, results showed that higher melanopic light level (reflecting the light intensity) was associated with smaller pupil size. In addition, this pupil response was stable across light blocks and during the 15-min protocol, supporting the validity of the alternating light exposure to characterise brain response to light.

During this session, I had very interesting exchanges with other researchers from the field, but also challenging questions! In this situation, you may eventually feel unsure and non-confident about your answers. My advice would be the following, as we were told by Dr. Rakez Kayed during a research retrospective session: “If you don’t believe in your ideas, nobody will do it for you. So don’t give up!”

Relax time at AAIC

A day at AAIC is full of incredible talks but now that our heads are very full of all this new information, we need to relax and get an energy boost during the breaks! The organizers of AAIC have really done their best and participants can really enjoy the breaks that they deserve. Indeed, at lunch, you can go to the wellness zone and enjoy the chair massages. You can also join guided meditation or a stretch demonstration. You can also get your energy boost with high quality coffee at different places of the conference but we were really surprised when a barista asked if we wanted our faces printed on our coffee. This was so fun!

Sunday 31st of July

We are five PhD’s (Julie, Aurore, Nina, Elise, Veerle) of Maastricht University and Alzheimer Center Limburg, and we will be writing about our experience at the AAIC 2022 conference in San Diego over the next few days. Each of us will write about the highlights altogether as well as personal experiences.

The first day! Yay!
It is actually happening! We arrived In San Diego late on Friday evening after a really long travel and had a preconference day yesterday to get in the mood (and get used to the timezone a bit). Getting up early in the morning was difficult, but the buzz around the conference hall already at 8am made us wake up quite fast. Very exciting day!

Veerle – Virtual oral session
I had my virtual talk session at 11:15am. As the main talk was prerecorded, I was not nervous at first. When arriving in the separate room for all speakers, however, I started to feel some nerves. This room was set up to have a livestreamed discussion session after the talks. From there, we could also see how many people were joining and there was a live chat in which all questions came in during the talk. When the session started, I saw that the number of people increased quite fast and reached about 190 people watching at some point. Other speaker’s sessions were very interesting, also including a talk of our own ACL researcher Willemijn Jansen about frequencies of ATN profiles across age! Other presented about associations of PTSD, TBI, cardiopathy, and vascular risk factors with AD neurodegeneration and cognitive decline. My own talk came fifth and was about the interaction between diabetes and AD pathology in prediction of cognitive decline. In my data, a combined dataset of over 3000 participants from multiple memory clinics in Europe, I found no interaction between the two and concluded that diabetes and AD pathology are independent from each other and affect cognition differently. Diabetes mainly affected cognition at baseline, whereas AD pathology was more clearly related to cognitive decline in this memory clinic sample. Many many questions and compliments came in for all speakers, and we had an interesting discussion afterwards. As there were definitely things to improve in my talk, overall, I am very happy with how it went.

Julie – Poster(s)!
Our first day at AAIC was also the day I got to present my poster. We could put up our posters in the enormous exhibition hall in the morning. Each day, there are over 400 posters on display so it was a bit of a search to find the correct spot. The programme was set up such that all attendees could walk past the posters when there was a break in the schedule. During lunch, all poster presenters were also standing next to their posters so that they could answer any questions or discuss their work further. I had never had the opportunity to present a poster live before, but it was an amazing experience. I did not even have time for lunch because I was so busy talking. I got many questions and people also shared if there was overlap with their work or their findings. I was lucky to have many different discussions as well as I could present both my own poster on lifestyle factors and amyloid and stand in for my colleague who could not attend live if there were any questions on her poster on the relationship between amyloid and cognitive decline. Overall, it was a very rewarding experience.

Welcome reception
It was a very long day, and our heads were very full of all the information we had to process. So many nice talks and new impressions. We really deserved a drink at the welcome reception! We were impressed when walking in the reception hall, it was California themed with every corner presenting a different city: Los Angeles, San Francisco, and San Diego. With a red carped including paparazzi following you, a Hollywood sign, living statues, opportunities to take fun videos and photos and much, much more. You could get fancy typical Californian bites themed per city as well, and a live band was playing sing-along songs all evening. We had an amazing night and met some nice other researchers and watched the sunset on the outside terrace.

Leren, brainstormen en Leuven leren kennen

Als PhD’ers zijn we vaak hard aan het werk met onze eigen projecten, het geven van onderwijs en het schrijven van wetenschappelijke artikelen. Echter gingen we (samen met twee andere PhD’ers van het Alzheimer Centrum) de eerste week van Juli weer even terug de schoolbanken in. We vertrokken naar een zomerschool over angst, obsessies en trauma in Leuven.

Toen we ons aanmeldden voor de cursus zou deze in Florence plaatsvinden, dus toen we hoorden dat het in plaats daarvan in Leuven zou zijn, waren we stiekem toch best wel teleurgesteld. Aangekomen in Leuven waren we toch blij verrast door de mooie locatie!
De cursus vond namelijk plaats in het Irish College, een oud klooster waar nu congreszalen zijn en ook overnacht kan worden. We sliepen met z’n vieren in een grote kamer, twee bedden op de begane grond en twee bedden op een vide.

Na aankomst op zondag gingen we meteen aan het werk. De eerste lezing en daarop volgend een PBL-workshop stonden op het programma. Tijdens PBL workshops werden we uitgedaagd om in kleine groepjes de lessen uit de lezing om te zetten naar handvaten of behandelingen voor de praktijk. We hielden ons bezig met vragen als ‘hoe kunnen we onderzoeken of deze behandeling werkt?’ of ‘hoe zou een gepersonaliseerde behandelaanpak voor deze groep patiënten eruit zien?’

De hele week wisselden lezingen en PBL-workshops elkaar af, we oefenden onze presentatie vaardigheden en leerden onze medecursisten kennen. Onze medecursisten hadden allemaal een andere achtergrond (psychiaters, phd’ers, psychologen) en kwamen uit verschillende delen van de wereld (Europa, Mexico, Verenigde Staten).

Na het intensieve programma was er iedere dag ook tijd voor ontspanning. We konden lekker uit eten in Leuven en leerden de stad kennen tijdens onze dagelijkse wandeling. We bezochten o.a. de botanische tuin, het groot begijnenhof en de leuke straatjes in het centrum.

Aan het einde van de week werden gevraagd om een van de opdrachten uit de PBL-workshops verder uit te werken en te presenteren. Ons groepje ontwierp een studie waarbij we een nieuw preventieprogramma voorstelden om posttraumatische symptomen bij politieagenten te voorkomen. We waren blij verrast toen we hoorden dat onze opdracht de beste van de week was en we de award voor ‘best assignment’ hadden gewonnen!

Esther Gerritzen: De cirkel is rond: van Partner in Balans, naar Nottingham, terug naar Partner in Balans

Sommige mensen vragen zich af waarom je ooit aan een PhD zou beginnen. Prestatiedruk, stress, afwijzingen van journals en grant applications; is dat het echt waard? Er zijn momenten waarop ik mezelf dit ook afvraag. Ik denk dan altijd terug aan de eerste keer dat ik in aanraking kwam met onderzoek, tijdens mijn bachelor stage in Australië. Leerlingen van een basisschool kregen les over dementie, en één keer per week gingen ze op bezoek bij een dagcentrum voor mensen met dementie. Het onderzoeksproject bracht zo veel verschillende mensen samen, ieder met een unieke bijdrage. Mensen met dementie, leerlingen en hun ouders, onderzoekers, kunstenaars, zorgprofessionals, scholen, de gemeente. Eén van de kunstenaars vertelde mij waarom hij dit werk deed: ‘het maakt niet uit dat mensen het zich misschien niet meer herinneren. Waar het mij om gaat is dat iemand op het moment zelf kan ontspannen en kan genieten van wat die aan het doen is. En dat ik later aan de naasten kan vertellen dat de persoon een fijn moment had die dag’. In welk ander vakgebied komen zo veel verschillende mensen en professionele achtergronden samen? In welk ander vakgebied kunnen anderen je zo inspireren?

Tijdens mijn master studie begon ik als onderzoeksassistent bij het Alzheimer Centrum op het Partner in Balans project. In deze periode heb ik niet alleen veel geleerd over dementie, eHealth, en onderzoeksmethodes. Ik heb bijvoorbeeld ook ervaren hoe belangrijk het is om soms een stap terug te nemen van study designs en sample sizes, en gewoon eens echt te luisteren naar mensen. Vraag je niet alleen af wat jouw onderzoek nodig heeft, maar ook wat de mensen voor wie je het doet nodig hebben. Op momenten dat ik vastloop in mijn project denk ik hier veel aan terug.

Het besluit om mijn PhD binnen het DISTINCT project aan de University of Nottingham in Engeland te gaan doen voelde dan ook bittersweet. Moeilijk om mijn fijne plek bij het Alzheimer Centrum achter mij te laten, maar ongelofelijk dankbaar voor de ervaring die me naar dit nieuwe avontuur had gebracht. Tijdens één van mijn laatste dagen bij het Alzheimer Centrum kwam ik Maud Daemen tegen op de gang. We deden dezelfde master studie en zij ging mijn functie overnemen. Wie had ooit gedacht dat we elkaar ruim 2,5 jaar later opnieuw zouden treffen in de gangen van het Alzheimer Centrum. Daar waar ik de laatste keer eindigde met Partner in Balans en Maud het stokje van mij overnam, begonnen we nu aan een samenwerking van drie maanden. Inmiddels deden we allebei een PhD, had Partner in Balans een nieuw logo gekregen, en we gingen nadenken over Patiënt in Balans. Ik ben ongelofelijk dankbaar dat ik heb mogen samenwerken met zo’n fantastisch en getalenteerd team. Er zullen ongetwijfeld nog momenten zijn dat ik me afvraag waarom ik dit werk doe, of dat ik niet weet hoe ik verder moet. Op zulke momenten heb ik ervaringen als deze om op terug te vallen.

Maud Hevink - Interdem Academy

Een PhD doen wordt vaak gezien als veel en hard werken. Maar wat vaak vergeten wordt is het leuke van een PhD, namelijk het mogen maken van buitenland tripjes voor scholingen en congressen.

Zo was ik samen met een paar andere collega’s afgereisd naar het zonnige Zamora in Spanje om de Interdem Academy masterclass bij te wonen. De heen reis begon al gelijk goed, we zouden met de trein naar Brussel gaan om vanuit daar te vliegen naar Madrid. Onverhoopt reden er op het laatste stukje geen treinen meer. Gelukkig was daar nog de enige overgebleven taxi, een tesla, die ons wel naar het vliegveld kon brengen. Op het allerlaatste moment kwam er nog een andere Nederlandse jongen aan die ook naar het vliegveld mee moest. Het was even passen en meten met alle bagage maar het paste gelukkig net. We waren gelukkig ruim op tijd vertrokken en de rest van onze reis verliep gelukkig een stuk soepeler.

Na het einde van een lange reisdag was er dan daar de opening van de Interdem Academy op woensdag avond. Een speed dating sessie! Tussen neus en lippen door hadden wel al vernomen dat er ook een onverwachtse wijn proeverij zou plaatsvinden. De speeddating sessie en de rest van de Interdem Academy vond plaats in een mooi oud klooster in Zamora! Bij de speeddating was het leuk om mensen te leren en oude bekenden van de vorige editie terug te zien. Na het speeddaten was het gelijk tijd voor het avond eten. Wat alleen niemand mij verteld had was dat het gebruikelijk is om 5 rondes voorgerecht te doen. Bij de vijfde rond eten zei ik van ‘goh ik heb echt lekker gegeten zo’ en toen werd ik geïnformeerd dat het hoofdgerecht en dessert nog moesten komen. Deze avond heeft goed de toon gezet voor de gezelligheid voor de rest van de dagen.

De volgende dag was het dan tijd voor de serieuze kant van het verhaal. Het thema van de masterclass was dementie en technologie. Op de eerste dag begon met een kleine technische vertraging. Tijdens de openingslezing van collega Lizzy Boots en Bram Duijsens werd een levendige discussie gevoerd met het publiek over hoe je wetenschappelijk ontwikkelde e-health producten op de markt brengt. Een proces dat vele malen gecompliceerde is dan je zou denken. De rest van de dag zat boordevol met interessante lezingen en gesprekken. Aan het eind van de dag mochten we zelf kennis maken met diverse robots die werden ingezet in verpleeghuizen.

De tweede, en tevens de laatste dag van de masterclass, was minstens net zo interessant als de eerste dag. Dit keer ging het onder andere over hoe technologie kan inzetten voor cognitieve training en hoe mantelzorgers laagdrempelig technologie kunnen inzetten in de thuissituatie.

Tijdens de masterclass heb ik nieuwe inzichten opgedaan die ik mee kan nemen in mijn eigen project. Dank aan de organisatie en alle gastsprekers die deze leuke dagen in Spanje hebben mogelijk gemaakt. Deze twee dagen niet alleen heel leerzaam maar bovenal heel gezellig.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gedicht van prof. Albert Leentjens n.a.v. emeritaat van prof. Frans Verhey

Bij het emeritaat van Frans Verhey

Achter welklinkende acroniemen
gaan spraakmakende studies schuil
met veelbesproken resultaten

over breinfunctie en biomarkers;
over zorgontwikkeling en -organisatie;
over mens en maatschappij,

samen resulterend in
een reis naar redding
van de vrees voor vergeten.

Geen vragen uit ivoren torens,
maar patiënt en partner volgend:
het lijdend leven leidend.

Passen pillen in een behandelplan?
Leidt eenzaamheid tot dementie?
Moeten we meer museumbezoek promoten?

De polikliniek als proeftuin voor praktijk,
websites vol welkome antwoorden
en online modules tot steun van systemen;

en dat alles om soms te genezen,
vaak te verlichten
maar altijd te troosten.

Zo is de reiziger dan op weg
naar niets minder dan de heilige graal:
hoe succesvol oud te worden?

In zijn kielzog een bont gevolg
van reisgenoten en onderzoekers,
allen hetzelfde doel voor ogen;

gebonden door de wetenschap
én door de wetenschap
dat een doel nooit een einddoel is.

Want, wanneer een doel bereikt is
zijn er nieuwe vergezichten
die weer nieuwe reizen vergen.

Nieuwe reizigers
bewandelen nieuwe wegen
naar nieuwe doelen.

Niet de reis komt tot een eind
maar de reiziger neemt afscheid;
zijn reis eindigt hier.

En hoewel in het volste vertrouwen dat zijn volgelingen
de reis voortvarend zullen voortzetten
vraagt vertrek ook symboliek;

dus laat de reiziger hen, bij wijze van afscheid,
als richtinggevende troost…
de wijsheid van zijn jaren.

Die wijsheid,
even gewoon als geniaal;
even voordehandliggend als verlossend:

‘Wij zijn zelf het medicijn’
Het. Medicijn. Zijn. Wij. Zelf!

Geen emeritaat mindert deze merites.

Albert Leentjens
2 mei 2022

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zumba les op het Vrijthof

“Zie je jezelf Zumba les geven op het Vrijthof?”. Niet de vraag die je verwacht tijdens een sollicitatiegesprek voor een promotietraject bij het Alzheimer Centrum Limburg. Ik had me voorbereid op vragen over mijn ervaring met wetenschappelijk onderzoek, statistische analyses en het schrijven van artikelen, maar het geven van Zumba les? Toch was dit de vraag die professor Frans Verhey mij stelde tijdens de tweede sollicitatieronde in juni 2017. Het geven van Zumba les bleek uiteindelijk maar een voorbeeld te zijn van de activiteiten die ik zou kunnen gaan organiseren tijdens mijn promotietraject. Ik solliciteerde namelijk op het MijnBreincoach-project en het werd al snel duidelijk dat ik voor dit project niet alleen maar achter mijn laptop zou zitten maar veel onderweg zou zijn om campagne te voeren in Limburg. Campagne waarvoor? Voor gezonde hersenen. Om mensen bewust te maken van de invloed die een gezonde leefstijl heeft op het behoud van gezonde hersenen. “Veel mensen weten dit namelijk niet”, legde dr. Sebastian Köhler -ook aanwezig bij het sollicitatiegesprek- mij uit, “en leggen bij dementie risico nog niet zo snel de link met gezond leven, zoals mensen bij hart- en vaatziekten al wel doen”. Maar liefst 40% van alle gevallen van dementie wereldwijd kan verklaard worden door beïnvloedbare factoren, waaronder roken, lichaamsbeweging en hoge bloeddruk, werd mij uitgelegd. “We willen mensen hier bewust van maken”, stelde mijn derde gesprekspartner dr. Martin van Boxtel, “want bewustwording is de eerste stap naar het veranderen van je gedrag, en dus een stap richting een hersengezondere samenleving”. Een week na dit gesprek kreeg ik van laatstgenoemde het verlossende telefoontje dat ik was aangenomen op het MijnBreincoach-project. Ik hoefde niet lang na te denken over mijn besluit en verhuisde de maand erna van mijn toenmalige woonplaats Den Haag naar Maastricht.

Inmiddels zijn we bijna vijf jaar verder en heb ik op donderdag 24 maart mijn proefschrift verdedigd in de aula van de universiteit. Wat er in de tussentijd allemaal gebeurd is? Uiteraard voerden we campagne in Limburg, en wel 10 maanden lang. Meer dan 140 Limburgse bedrijven, verenigingen en organisaties sloten zich bij deze campagne aan en verspeidden samen met ons de campagneboodschap door heel Limburg. Ook ontwikkelden we de MijnBreincoach app. Gebruikers kunnen in deze app een test invullen om te zien waar hun ruimte voor verbetering ligt om het risico op dementie te verkleinen. Vervolgens krijgen mensen iedere dag een kort berichtje met een weetje, tip of quizvraag over een hersengezonde leefstijl. De MijnBreincoach app is kosteloos beschikbaar via alle appstores en inmiddels al meer dan 10.000 keer gedownload. Samen met mijn collega dr. Kay Deckers organiseerde ik meer dan één lezing of workshop over leefstijl en hersengezondheid per week, en dat 10 maanden lang. Ik danste de polonaise bij een live optreden van onze ambasadrice Beppie Kraft, tijdens het benefiet Onvergetelijk Midzomer Golftoernooi. Aan het einde van de avond kreeg professor Marjolein de Vugt namens het Alzheimer Centrum Limburg een hele mooie cheque overhandigd van de organisatoren, bedoeld om ons onderzoek naar preventie te steunen. Op persoonlijk vlak is er ook veel gebeurd en ben ik inmiddels moeder van een dochtertje van acht maanden oud. Het is nog even zoeken naar de juiste balans tussen mama zijn voor de kleine Sophia en mijn nieuwe functie als postdoctoraal onderzoeker bij het Alzheimer Centrum Limburg. Ik zie er naar uit om samen met mijn collega’s onderzoek te blijven doen naar de relatie tussen gezond leven en dementie risico. Van die Zumba les op het Vrijthof is het overigens nooit gekomen. Misschien iets voor komende zomer?

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aurore Delvenne & Julie Oomens

We kregen begin maart de kans om naar Barcelona te reizen voor de vijfdaagse AD/PD conferentie, ofwel “the International Conference on Alzheimer’s and Parkinson’s Diseases and related neurological disorders”. 3365 medische professionals en onderzoekers kwamen hier bij elkaar om de laatste ontwikkelingen op het gebied van de ziekte van Alzheimer, Parkinson en andere gerelateerde ziektes met elkaar te delen.

AD/PD was de eerste conferentie die wij op locatie bij konden wonen. We hadden er dus erg veel zin in, maar wisten we eerlijk gezegd ook niet helemaal wat we moesten verwachten. Het werd uiteindelijk een volle week met veel presentaties (594 sprekers in totaal), discussies en bezoekjes aan de 839(!) posters waarop onderzoekers in het kort hun resultaten konden presenteren. Het was erg inspirerend om mede-onderzoekers te ontmoeten en meer over hun werk te horen. We hebben bijvoorbeeld veel geleerd over biomarkers voor de ziekte van Alzheimer die in het bloed gemeten kunnen worden.

Zelf moesten we echter ook aan de slag. Ook wij mochten namelijk ook een presentatie geven over ons onderzoek. Voor een grote, volle zaal staan is toch wel anders dan achter je laptop zitten! Erg spannend, maar toch ook wel heel leuk en belonend om te doen. Al met al was het een hele fijne ervaring.

We hebben natuurlijk ook een beetje van de Spaanse cultuur kunnen proeven. Letterlijk (heerlijk eten!) maar ook met het programma dat vroeg begon en laat eindigde. Omdat we tussen de middag wat langere pauzes hadden, konden we ook nog een beetje van de stad zien. We hebben een erg mooie overdekte markt gevonden waar je alle denkbare soorten fruit en fruitsap kon vinden. Ons bezoek aan de prachtige Sagrada Familia was ook een van de hoogtepunten van de reis. Na vijf drukke dagen gingen we moe maar blij en gemotiveerd weer naar huis.

Afdrukken